W każdym rodzaju sztuki da się zauważyć pewien schemat cyklicznego odchodzenia od... schematu. Zerwanie ze sztywnymi zasadami tańca klasycznego, narzuconego przez kompanie baletowe w XIX wieku doprowadziło do powstania totalnie rewolucyjnego rodzaju tańca, zwanego tańcem współczesnym. Styl ten, bazujący na balecie, łączył w sobie elementy najróżniejszych gatunków. Ten miszmasz był odświeżający i intrygujący, ponieważ na pierwszy plan wychodziły w nim zawsze emocje tancerza. Zapraszamy do wpisu, w którym opowiadamy o historii, cechach charakterystycznych i najważniejszych postaciach tańca współczesnego.

 

Historia tańca współczesnego

Taniec współczesny, zwany inaczej contemporary lub modern, powstał na przełomie XIX i XX wieku. Jak wspomnieliśmy, był wyrazem sprzeciwu i znużenia wyraźnie zarysowanym formom widowisk baletowych. Doszło do rewolucji, której owocem jest tak bardzo lubiany dziś przez młodych tancerzy taniec współczesny.

Rodzimym kontynentem contemporary jest Europa. Tu powstały pierwsze choreografie wyzwolone z jarzma sztywnych baletowych ram. Około 1930 roku taniec współczesny dotarł do USA, a Amerykanie pokochali go od razu. Porównywano go do abstrakcjonizmu w malarstwie – wolnego, nieprzewidywalnego i dającego każdemu możliwość indywidualnej interpretacji. Taniec współczesny miał prowokować do myślenia, a do tego nie musiał być ładny. Mógł być nawet dziwny.

Jednym z pionierów tańca współczesnego był choreograf Merce Cunningham. W 1944 roku stworzył choreografię do muzyki Johna Cage’a, która okazała się przełomowa. W 1953 roku w Nowym Jorku założył on grupę tańca współczesnego Merce Cunningham Dance Company.

Dla Europy zaś najbardziej znamienne okazały się lata 70. XX wieku, kiedy w niemieckim Wuppertalu powstał Teatr Tańca Współczesnego słynnej Piny Bausch.

 

Co to jest taniec współczesny? – najważniejsze cechy

Tańcowi współczesnemu najbliżej do spektaklu teatralnego, które wywołuje w widzach prawdziwe katharsis. Chociaż balet jest także sceniczną rewią, to w nim ważniejsza jest precyzja i dokładność ruchów. W tańcu współczesnym na pierwszy plan wysuwają się emocje tancerza, które mają wpływ również na widza. Każdy występ moderndance opowiada jakąś historię. Zazwyczaj mają one charakter minorowy – smutny, tragiczny bądź melancholijny. Ale nie ma tu reguły, może być również radośnie. Emocjonalność to najważniejsza cecha charakterystyczna tańca współczesnego. Oto pozostałe:

  • contemporary wykorzystuje taniec klasyczny i to z niego czerpie najwięcej figur, jednak znajdziemy w nim także elementy takich stylów jak jazz czy latino;
  • w choreografiach pojawia się dużo elementów akrobatycznych: salta, skoki, przewroty;
  • brak sztywnych reguł i ustalonych zasad, dowolność tworzenia ruchu;
  • od tancerza wymaga się rozciągnięcia;
  • wiele akcji tanecznych odbywa się w kontakcie z podłogą;
  • nawet najlepsze techniczne wykonanie tańca nie będzie dobre, jeśli tancerz nie włoży w nie emocji i ekspresji;
  • w tańcu współczesnym szczególną rolę odgrywa improwizacja;

Różnica między baletem a tańcem współczesnym jest taka, że w balecie wszyscy tancerze w ramach jednej choreografii w idealnym scenariuszu zatańczą dokładnie identycznie. W contemporary ten sam układ w wykonaniu innego tancerza winien być absolutnie unikatowy, dzięki jego osobistym emocjom.

 

Znane osobistości tańca współczesnego

Wymienić wszystkich tancerzy i choreografów, którzy mieli swój wkład w rozwój contemporary nie sposób. Skupimy się zatem na kilku ważnych nazwiskach, bez których taniec współczesny nie byłby tym, czym jest teraz.

Isadora Duncan – odmieniła wizję strojów do tańca współczesnego. Zasłynęła tym, że jako pierwsza wystąpiła na scenie boso i w zwiewnej tunice, na rzecz których odrzuciła baletowe puenty i tutu. Najważniejsza dla niej była wolność ruchu, który był dla niej manifestem, nośnikiem myśli i idei. To ona wprowadziła do tańca współczesnego zjawisko improwizacji.

Marta Graham – rozwinęła zasób ruchów, stworzyła ideę modernu, jako tańca przestrzennego. Wprowadziła do słownika tanecznego takie terminy, jak napięcie (contraction) i rozluźnienie (release), które stały się elementem jej tanecznego języka. Stosowała techniki świadomego oddechu, wprowadziła upadek jako figurę pełną ekspresji.

Pina Bausch była niemiecką choreografką, która założyła teatr oparty na technice tańca współczesnego. Pokazy jej grup ocierały się o dziwną mistykę, a jednocześnie zawierały sceny z życia codziennego. Łączyła śmiech z rozpaczą, kabaret z tragedią. Jej taniec współczesny przeplatany był nićmi aktorstwa i sztuki performansu.

 

Taniec współczesny – figury i technika

Contemporary czerpie z różnych stylów, jednak bazą jest dla niego taniec klasyczny. Bardzo często wykorzystuje takie baletowe figury, jak piruety fouetté, plié, grand plié, pique. W choreografiach spotkamy także spektakularne skoki, jak efektowne révoltade czy coupe jeté. Tancerze nie stronią również od elementów akrobatycznych, a doskonałe rozciągnięcie do szpagatu to w zasadzie norma.

W tańcu współczesnym ciało artysty musi być wyjątkowo silne. Wiele ruchów wymaga dużej kontroli mięśni, szczególnie przy wykonywaniu wolnych partii układu. Paradoksalnie wolne ruchy w tańcu są trudniejsze do wykonania, niż te szybkie. W contemporary dużo dzieje się także na podłodze, tancerze stosują upadki, przewroty etc.

 

Buty i stroje do tańca współczesnego

Taniec współczesny porzucił baletowe trykoty i pointy. Dał tancerzom wolność również w zakresie stroju.

Modern tańczy się najczęściej boso. Pozwala to tancerzom czuć podłoże, ale też uziemić się, ugruntować, poczuć, że są obecni i tańczą „tu i teraz”. Można również tańczyć w baletkach lub skarpetkach.

Stroje do tańca współczesnego są luźne i nie krępują ruchów. Dowolność jest bardzo duża. Tancerki często wybierają bawełniane legginsy oraz zwiewne tuniki, które świetnie pracują podczas ruchu, potęgując tym samym odbiór tanecznego spektaklu.

Polecane produkty

Product added to wishlist